15 april , 2019

Bloudsporen

Onbekìnde rode auto was ons op Nummer Ain al veurbiereden. Sjefeur kwam mie nait bekìnd veur en wat e in achterbak van bestèlbusje verbörg was nait te zain. As e wat te verbaargen haar. Vrumde lu, dij in t wandelgebied rond jeudenkaarkhof kommen spouken beloven nooit veul gouds.
’t Zel wel n viskeman wezen, dij n nij visstekkie zöcht,’ verkloar k binnenkomst van indringer. Wietske kikt mie aan en k zai heur denken:
’n Nij speulkammeroadje zel ook nait misstoan.’
Joa, t is stil op dizze loate zundoagmörgen.
Op t roege stokje vlak bie t bankje, woar k traauwens nog nooit aine zitten zain heb, kriegen we rode auto weer in t zicht. Auto is leeg en sjefeur dichtbie. Nait dat ik dat zai, mor Wietske wel. k Heb heur veur alle zekerhaid – n grote kwoie joekel zitten wie nait op te wachten – aan de liene doan. Zai trekt aan de lien en mien aandacht noar dichte stroekerij. Zai blaft. Ik schrik.
Doar ligt noamelk n man op knijen in t haalfhoge gras noast n hond.
‘Hai zol toch nait,’ en de maist vreselke gedachten schaiten mie deur de kop. In wat veur schokkend schaauwteneel binnen Wietske en ik nou verzaaild roakt. Aiglieks wil k doar ook niks mit van doun hebben, mor mien nijsgiereghaid wint t van de hoast om te vluchten. Veul te kaizen heb k ook nait. Wietske trekt oet alle macht aan de raaime. Zai het de swaart-witte soortgenoot al laank ontdekt. De man komt in de bainen. Zien eerste reactie leek mie wat schrikachteg, mor dat kin ook verbeelden west wezen en is meschain ingeven deur overhoaste konkluzies. Bliekboar haar e toch gain publiek bie de veurstellen verwacht.
Binnen n poar tellen veraandert de situoatsie kompleet. De man komt op ons tou, mit aan n laank taauw n hail leventege swaart-witte Vraise Staby. n Münsterlander? mor dat heb k in de kommootsie nait recht verstoan. Hai het nait de felle ogen van Wietske, is t eerste dat mie opvaalt. Meer n kille, òfwachtende blik. n Mooie, sierleke hond.
‘Jammer dat e nait lös mag,’ denk ik, ‘den haar e lekker even mit Wietske speulen kind.’
Hou mis mien eerste inschatten west is, bin k t volgende haalf uur gewoar worden. Man toont zok n gedreven spreker en n aangenoame proater. Zunder hoast.
‘Vaar uur leden heb k hier blouddruppels streud,’ zegt man. Zien hond mout dit bloudspoor, dat zok verspraaid het over n groter gebied terogge vinden. t Liekt mie n haile kunst en mit mien lekenverstand stel ik gelokkeg net de goie vroag. Man wordt enthousiast.
‘Ik laaid honden op,’ zegt e desgevroagd, ‘en as lu bie mie kommen omdat aargens wild aanschoten is, den goa ik mit hom der op òf.’
Zien hond zit nog aal kaalm op t zulfde stee as woar zien boas hom hìnzet het. Wietske nait. Dij trekt, bit in taauw en piept en blaft. Dij wil speulen, in elk geval van de raaime verlöst worden. Omdat ik de gevolgen van dij actie nait overzain kin, hol k heur toch mor aan de liene.
‘In Duutsland het hai al veul diploma’s kregen veur dit soort waark,’ snaart de man.
Ook zunder te vroagen het de man nog genog te vertellen. Over t oplaaiden van jachthonden veur de hoazenjacht. t Is n interessant verhoal, dij n wereld veur mie blootlegt woar k aiglieks allendeg nog mor aan roken haar.
‘Jachthonden maggen gain hoazen vangen,’ verzekert man mie.
Nee, opjoagen is de kunst. Engelse jachttavverelen mit jankende honden en kirrels op peerden verschienen veur mien geestesoog. Misploatst, mor toch.
‘Soms beurt t wel es, dat de hond de hoas nait vinden kin,’ legt hai oet.
‘Dat wordt dus zuiken,’ zeg ik en ondertussen schat ik de òfstand tussen ons en t bankje aan t Wildervanckkenoal. As t nog veul langer duurt, kinnen we doar net zo goud even goan zitten.
De man is evenwel net aan zien vervolgverhoal begonnen. Hai legt oet, hou hai mit n floitje en aarmsbewegens hond op òfstand sturen kin. t Is n vermoakelk gezichte zoals e doar in t vrije veld veur ain persoon en n hamtammege hond zien veurstellen brengt. As n vlaigtuugmarshall op vlaigveld, dij mit bordjes richten bepoalt, zo staait hai doar mit aarms te speren. Noar links, noar rechts.
‘En over t wotter hìn? wil ik nou ook t noadje van de kous waiten.
Man is derop veurberaaid en hai tovert n dummy oet zien tazze, holdt de hond van de laange liene en gooit vervolgens de dummy over t kenoal hìn . Ik kiek Wietske aan en k perbaaier heur gedachten en gevoulens te roaden. t Liekt mie veur n boerenfox gain hoalboare koart. Zai het allendeg ja n pootjeboaden-diploma. Wietske kikt den ook verboasd as vrumde jachthond op kommando t wotter inglidt, t kenoaltje overzwemt, opdracht oetvoert en even loater dummy aan zien boas presentaaiert. Zo nat as n natte schuddeldouk wezen kin, blift t daaier stokstief stoan, tot zien boas dummy oet zien bek pakt het.
‘Hai mag zok nait oetschudden,’ zegt man trotsk, ‘want den kin e botjes van zien prooi wel breken.’
‘Nou krigt e vervast n brokje veur bewezen dainsten.’
Man laagt.
‘Zel k die wat vertellen. Hai runt laiver n keer ekstroa achter n dummy aan as dat e zit te wachten op n brokje.’ Hai vougt doad bie t woord, mietert de dummy n ìnde vot en ik knik even noar Wietske of ze leste opmaarken goud verstoan het.
As wie mui van t stoan – ik – en t laange wachten – Wietske – òfschaaid nemen, zegt man:
‘Waist wat t mooiste aan dit waark is? Dat zo’n daaier wat veur joe doun wil.’
Wietske kikt mie aan. Zöcht zai n bevestegen van wat boas’ gesprekspartner bedoult? Zai is toch ook n hond, dij alles veur heur boas over het!
De zundagmörgen in t schoel van bosraand het n nije wereld veur mie opend. En Wietske? Dij was deur aal t gesnak en ophemelderij over dat baist evenpies n zetje van de wereld.

∼ Continue Reading ∼

• • •

10 april , 2019

Testament

Noa 67 joaren in dit leven
Moak ik t testament op van mien bestoan
Nait dat ik veul geld of goud heb weg te geven
Nee, den haar ik aander wegen mouten goan

∼ Continue Reading ∼

• • •

8 april , 2019

Saai

Omdat kloosterstoule n klaaine reperoatsiebeurt neudeg het, bin k mit Frederik op weg noar meubelstoffeerder op t Alteveer. Dat swoare kreng haar k ja nooit allendeg in auto kregen.
Op ventweg – wat aiglieks gain ventweg nuimd worden mag, omdat der gain hoezen stoan – noast Pervinsioale weg luustern wie noar Frater Venantius op radio. De zingende frater, Wim Sonneveld vult binnenkaant van auto en ook al snel mien gedachten.
‘Da’s laank leden,’ denk ik.
t Laidje voert mie, onder tied dat Frederik muite het gemaine verhogens in weg te omzaailen terogge noar lutje hoeskoamer.
‘Sundoagsmörgens zaten wie aaltied noar roadio te luustern,’ worden mien gedachten onbewust in woorden omzet. Frederik knikt. Hai mout schaarp opletten, want mit n swoare stoule in achterbak kin ain mement van onoplettendhaid hom achterveren kosten.
k Zai mie nog zitten. Netjes in de schiere klaaier.
‘Woarom mog k op zundagmörgen aiglieks nait boeten speulen.’ vroag k mie òf. Ik was ja nooit in hoes. Mor sundoags was t aans. Golden der aander regels. Zat moeke nait achter heur naaimesien te foeken en mos ik noa t kovviedrinken mien sundoagse klaaier aan. n Nette terlenka broek mit n wit boesderoen én n jaske. n Colbertje, dij as e nait bie Rietsemoa bie eerste verloat votkwam, wel in Nij Pekel kocht was. Bie Jan Tuntelder.
Wat veur meziek der op de loate zundagmörgen draaid wuir, kin k mie nait echt meer herinnern. Vast veul Nederlands. De conferences stoan mie wel in t geheugen grift. Fons Jansen, dij t katholieke geleuf op de hak nam, was bie ons kind aan hoes. Net as Wim Kan. Indië en de noaweeën van kolonioale bezettens was in d’zesteger joaren nog n onderwaarp, dat regelmoateg in t nijs was, woar hai ook nog groag nog even zien mainen over ventileren wol.
‘Hoe is het met u, meneer Soekarno?’
‘Ek voel mij keplekker.’
‘Nou,’ imiteert Kan, ‘as alle tuten zok zo lekker voulen, den kist doe dien aaichie bie t eten wel òfschrieven.’
k Vroag mie òf:
‘Woarom blift juust dij opmaarken mie zo bie.’ Komt dat omdat mien pabbe, old Indië-ganger doar zo smoakelk om lagen mos, of omdat Kan dat zo komisch oetdrokte. Conferences konst op n duur hoast wel oet de kop. Omdat ze zo voak herhoald wuiren of omdat luustervoardeghaid schaarpt wordt zunder aander bezeghaiden en doardeur beter hangen blift?
De zundag was n dag van wachten. Onveurstelboar laank wachten en dat d’radio dij laange leegte opvulde, was ondanks mien slecht zitvlais n gelok bie n ongelok.
‘Zatst den echt te luustern, zunder dast wat omhanden haarst?’
t Liekt bie behoorlek ongemakkelk. t Is vervast zo west, dat ik in dizze ledege uren n bouk pakt heb. Aine oet bibeltaik, want thoes haren wie gain bouken. Wel n boukenplaanke, mor gain bouken.
‘Stofnusten,’ zee mien moeke voak.
Bie gebrek aan n aigen koamer, zaten wie mit nander om grote toavel. Onder de zeuven-kelkege laampe. d’Laampe, woarvan ik n moal mit haardbankje n kelk aan diggels haauwen heb. Joaren noatied konst nog persies zain, welkse, want hai was net even gruiner as de aandere zèzze.
De bevrijden kwam voak snel noa de soep en sundoagse kost. Den gingen wie op veziede. Dat was aandere kost, mor ook weer normoale kost. Doar waren wie aan wìnd. Wie waren ja nait veur niks in de nette klaaier stoken.
Hou stoer mout t west wezen om die op femiliebezuik zo te gedroagen dast nait voel wuirst. n Potje voetballen zol nog wel kinnen, mor boompie klimmen en knikkeren was nait aan de orde.
Wat mout t n veroademen west wezen, as t weer moandag was en t gewone leven weer begunde.
Opkomst van televizie het aan dat vaste sundoagse petroon waineg veraanderd. In d’eerste ploats was der overdag gain of waineg televizie en in twijde ploats waren de maiste pergramma’s ook nait echt veur kinder bedould. Joa, op de woensdag- en de zotterdagmiddag.
En toch was ons leven veraanderd. Mit n Duutse antenne op dak waren wie zo vlak bie de grìns spekkoper. Vanòf n uur of zèzze zat ik mit neus aan beeldbuis vastklonken. Spannende, voak noasynchroniseerde Amerikoanse series brochten n aandere wereld noar Pekel. Zo wuir Duuts mien daarde toal.
Mor, vanòf dij tied was radio luustern òflopen én bouken lezen echt wel doan.

∼ Continue Reading ∼

• • •

5 april , 2019

Favoriete muziek

Ik ben al een paar maanden fan van BTS. Bangtan Boys. Veel mensen vinden het raar en stom, maar dit is mijn muzieksmaak. Wat ik leuk vind, dat betekent niet dat jij het ook leuk moet vinden. Ik vind BTS ( een Koreaanse popgroep) gewoon leuk. En gelukkig een paar vrienden van mij ook.
Als wij maar ook iets zeggen of dragen wat van hun is, gaat alle haat naar ons toe. Ik snap gewoon niet waarom. Waarom moeten we altijd naar hetzelfde luisteren of hetzelfde zijn. Het is toch raar dat je altijd met de grote groep mee moet lopen.
Ze maken popmuziek maar dan in het Koreaans. Mijn favoriete bandlid is Min Yoon-gi (artiestennaam: Suga) en eigenlijk vind ik alle nummers die zij spelen mooi. Ja, ik ben een echte fan.
In mijn kamer hangen veel posters van de groep.
En mijn droom?
BTS nog eens een keer in het echt te kunnen zien. En horen.
Ilse

∼ Continue Reading ∼

• • •

1 april , 2019

Ain april

De hoane kraaide vanmörgen om zeuven uur. t Besef dat t nog mor zes uur was luit, vanachter sloten loekjes nait laank op zok wachten. t Is elk joar weer n vrumde gewoarworden, dat aanderlu mainen, dat zai mit de tied speulen kinnen. Mien biologische klokke went voak mor stoer aan nije tied.
Eerste loop deur toene mit baaide honden, woar d’overwegend gele primulaatjes, hoogstelege narcissen en veulkleurege viooltjes ons vrundelk toulagen, is n kolde gang. t Eerguster maaide gruine gras vertoont gries-witte randjes en luudruchtege, knorrende padden schaaiten mit n rötgang noar bodem van viever as Famke en Wietske nijsgiereg over stainen raant gloepen. Thermometer wist n haalf groad onder nul. Mit hom vaalt nait te onderhandeln. Hai dut gewoon zien waark. Hai let zok nait kommedaaiern deur mìnsen. As t op ainendatteg juli vraizen zol – wat netuurlek nog nooit beurd is – zol e ons dat ook vertellen. Mìnsen maggen de tied verzetten, hai let nait mit zok spotten.
As k even loater achter mien kom yoghurt en kop thee zit, lees k dat Henk van Toos zok weer bie d’neuze nomen loaten het. k Bin t mie in ain klap bewust. t Is ain april. Internationoal erkende fopdag. Narrentag, zeggen Duutsers. Foolsday, hebben Engelsen t vertoald. In gedachten goa k weer terogge noar begun tachteger joaren dou we mit Radio Parkstad op n zotterdag n vlaigtuug n noodlanden moaken luiten op Veendammer vlaigveldje aan Jan Kokweg. t Blift joe bie. De kraante brengt veural veul nijs over de gevolgen van de brexit. Da’s echte ellìnde, mor k lees ook dat d’Hollanders zok nait zo makkelk bie de neuze loaten nemen en moatregels trovven hebben.
Woar k aans t Nijsblad in sneltraainvoart deurbloader, blift mien aandacht vandoage stoeken bie t stokje “Tied van leven” over Henk Drewes. Meneer Drewes mout ik miezulf verbetern. Stopperspil van GVAV in n tied dou ik nog putjevoetbal op Komnijsterwieke speulde. As trainer van Noordster begun zeuventeger joaren het hai op mie veul indrok moakt.
t Is haalf aacht en k heb al n wereld aan nijloatjes en olde herinnerns achter de koezen.
Om acht uur goa k noar mien blokhut. Boetenlocht voult kold aan en ook al schient de zunne deur ziedroet noar binnen, toenkoamer is gain stee om achter kompjoeter te goan zitten. Omdat ollen en grootollen vrouger de gewoonte haren op ain april de kaggel der oet te gooien en ik dij traditie onbewust? overnomen heb, zit ik op ain april mit tonen in aaske. Heb k veurege week net holtstek schier moakt, t holt netjes hìnvlijd en biele opbörgen, mout ik aan t hakken en kloven om oppoetst holtkaggeltje weer aan d’loop te brengen.
‘Hest die zulf veur de gek had, voaderman,’ gooit mien aaltied aanwezege, betere ik mie veur de vouten.
’t Zit in de mìnsen,’ verweer ik miezulf. d’Gedachte, t verlangen noar mooie zunnege doagen mit n lekkere temperatuur speult elk joar weer, ook al haren we dit joar nait zo’n strenge – of aiglieks aal gain – winter, n belangrieke rol. Wie willen onszulf groag veur de gek holden, omdat kalender ons vertelt:
‘Vandoage is t ain april.’
Dat de netuur zok nait dwingen let, willen we groag vergeten, mor k wos t aal: april dut wat e wil.
Willen wie onszulf wel veur de gek holden?? Meschain. t Wordt zörgelk en t nemt pas onrustboarende vörms aan as we in onze aigen valkoelen goan trappen.
Paast t den wel om onze kinder mit haalve of haile leugens op te zoadeln.
‘Kinder leuven alles en binnen maisttied mit n haalve woarhaid tevreden,’ heurst regelmoateg. Des te jonger t kind, des te groter t bedenksel wezen kin. Moakst den gain misbroek van klaaine- kinder-goudgeleuveghaid?
Anna kreeg lestent van school n fertuut mit om thoes wat ekstroa te lezen. t Gele apperoatje mit twij bolle wiebel-ogen kist om vingers schoeven en juf haar kinder oetlegd:
‘Als je gaat lezen en je legt Wiebeloogje op je boek of leespapier, leest het met je mee.’
Kinder kist ja alles wies moaken. Mor t verhoal, t juffenverhoal was nog nait òflopen. Kinder wuir oetstokt, dat Wiebeloogje nait allendeg mitlezen kon, mor as kinder weer op school kwamen, juf op heur aigen kompjoeter zulms noagoan kon hou goud kinder heur best doan haren. En Anna? Zai is vanòf dag ain regelmoateg aan t oefen. t Doul hailegt de middeln. Kinder kist dus echt alles wies moaken.
Doartegenover. In d’loop van de tied veraandern kinderhazzentjes en wordt goudgeleuveghaid vervongen deur twievel. Zo kommen onbetraauwboare grote-mìnsen-methodes ain veur ain aan t licht. Van Sunterkloas tot boesjeude. Van poashoas tot kerstman. Den komt tied, dat groten zok verantwoorden mouten en stief waark hebben en oetleggen mouten, dat t aal gewoon verklaide lu en verzinsels waren.
De vroag is doarom:
‘Mouten we nait gewoon van t begun òf aan t woare, t echte verhoal vertellen?’ Van de kerstman, de poashoas, mor ook en veural van Sunterkloas.
t Kin volgens mie n bult veurdailen hebben en t veurkomt vervast vervelende, biekommende diskuzzies.

∼ Continue Reading ∼

• • •
1 2 3 … 63