26 maart , 2021 by admin

Aarven

In zien aarbaidershoeske aan t ìnde van smaal padje zat Berrus mit n zörgelk gezichte noar boeten te kieken. Hai zee niks en hai dee niks, mor zien hazzens waarkten op volle snelhaid en gedachten in bovenkoamer draaiden as n triezeltoppe in t rond.
Meert was begonnen mit mooi weer, mor net of t zo wezen mos, vandoag waren ze traktaaierd op n veniende oostenwind mit kolde snijbuien.
‘Net of t zo wezen mout.’
Berrus kon swaartgallege gedachten mor stoer onderdrokken en hai zuchtte nog es daip. Mit n triestege blik in ogen keek e noar toavel, woar boeten t dagblad n kevort en n braif lagen. Mit kop in handen schudkopde hai en zee zachies veur zok oet:
‘Wat mout ik hier toch van denken.’
Smörgens was der n envelop op matte valen. n Langwaarpeg kevort mit n vrumde possegel in rechterbovenhouke. n Luchtpostbraif. Oet Amerikoa. Sikkom nooit kreeg e n braif en nou haar e n keer n braif kregen, kwam e van aander kaant van de wereld. Veur de zekerhaid het e t adres nog even kontroleeerd. t Was wel degelk aan hom richt.
‘Aan de heer Bertus de Jong,’ ston der in n sierlek handschrift.
Noadat e mit n schilmeske kevort opsneden haar, was e begonnen te lezen. In goud Nederlands wuir oet de douken doan, dat hai, Bertus de Jong, bie overlieden van ome Derk aanwezen was as aarfgenoam. Ondertaikend deur n notoares.
Twijmoal het Berrus t oet twij bladzieden bestoand epistel deurlezen en tiedens t lezen waren zien gedachten as vanzulf terogge goan in de tied.
Drij törven hoog was e nog mor west, dou hai ais mit zien olden op veziede was bie ome Derk. Ome Derk was d’oldste van acht bruiers. Nait allendeg oldste in leeftied, mor ook mit oldste rechten. Dat zee, nee dat ruip e tenminnent aaltied. Woar baaide bruiers zo drok over pruiten, het Berrus zok dou nooit òfvroagd. Wat hom wel biebleven is, dat pabbe, in normoale doun n rustege proater, zo’n roezie moakt het, dat hai mit n kwoie kop opstoan is en ome Derk toubeten het:
‘Doe bekikst t mor.’
Woarom zai onverrichterzoake al zo snel weer op hoes aangoan binnen, het Berrus nooit begrepen.
Tiedens femiliebezuiken wuir der voak over Derkman proat. t Ging der den hefteg aan tou. Nait dat Berrus en zien neeffies en nichtjes doar veul van mitkregen. Maisttied waren zai op veurhaand al noar t achterìnde van t hoes verwezen.
Ome Derk was n joar, noadat e zo’n dikke roezie mit Berrus’ voader had haar mit stille trom en zien vraauw in t kielzog op n boot noar Amerikoa voaren. Emigreerd om nooit weer terogge te kommen.
‘Oet t oog , oet t haart,’ het pabbe nog joarenlaank verbroken reloatsie benuimd.
En den krigst op n kolde dag in meert onverwacht, noa vatteg joar, n braif van dijzulfde ome Derk.
Nog ain moal is oompie Derk terogge kommen mit t vlaigtuug. Allendeg. Dat was bie d’gelegenhaid, dat opa De Jong oet tied kommen was. Nog veur de begravvenis hebben aal zeuven bruiers Derk te verstoan geven, dat hai best denken mog oldste rechten te hebben, mor dat zokse mainens op niks baseerd waren. En zo is ome Derk in vergeethouke terechte kommen.
En nou was e zulf overleden, net as zes van zien bruiers. Allendeg oom Jan haar nog t leven.
‘Zol dij ook zo’n braif van notoares kregen hebben?’ het Berrus zok òfvroagd.
Aanderdoags was de braif tiedens t biljarten op gruine toavel kommen. Paiter en Mans, zien baaide kammeroaden, haren, noa t lezen, verboasd noar hom keken:
‘Man, wees bliede,’ haar Paiter zegd, ‘wel wait, was t dammeet aarfst.’
Zai sluigen hom van bliedschop op scholders.
‘Dat kost die n rondje, voaderman,’ haar Paiter mit n schaif oog noar Jans Holvast der aan touvougd.
‘k Duurf te wedden, dast die dammeet wel n nije auto kopen kist,’ haar dikke Mans zegd.
‘Ik speul al joaren in de lotto en k heb nog nooit wat wonnen. En doe. Doe huifst ter niks veur te doun. Meschain bist dammeet wel miljonair.’
Hou kammeroaden ook pruiten, t wol der bie Berrus nait in, dat ome Derk juust hom mit n aarvenis bedailen wol. Om zien kammeroaden n beetje tegemuite te kommen, het e dou mor n rondje geven. Dou Jans Holvast n bred mit drij pilsjes en drij borrels op raante van t biljart zette, wachd’e hai even:
‘Wat heur ik nou Berrus,’ zo begon e, ‘heb ik t goud begrepen. Hest n dikke pries wonnen?’
‘Nee, man,’ zee Berrus schrokken en hai het dou hoarzuver ook nog es aan kastelain oetlegd wat hom overkommen was. Dij het zok op kop kraabd en n laange stilte inlast.
‘As de zoaken der zo veur stoan, den wil ik die nog wel n road geven.’
Berrus keek Jans verwachtensvol aan. Wieze road kon hai in dit geval best broeken.
‘Ik haar hier lestent n man in de zoak,’ zo begon Jans, ‘dij haar n olde taante, woarvan hai t bestoan ais nait meer wos. t Old mìns was oet tied kommen. Bie heur, zo zee de man, stroomde oadelk bloud deur d’oaders en zai haar levenslaank op n klaain kasteeltje in t Gooi woond. Ook hai haar n braif van n notoares kregen, dat zai juust hom heur aarvenis schenken wol. Man het in goud vertraauwen aarvenis van zien rieke taante aannomen, in de veronderstellen, dat hai zo riek worden zol, dat e de rest van zien leven nait meer waarken huifde.’
Jans wos t goud te brengen. Drij kammeroaden hongen aan zien lippen.
‘En dou?’ zee n ongeduldege Berrus.
‘Wat bleek,’ zee Jans as n volleerd acteur, mit n bedenkelk gezicht, ‘dat t old mìns zo aarm as Jobke was en zoveul schulden haar, dat dij aarme slove zien levenlaank dubbel haard waarken mos om aal dij schulden òf te betoalen.’
t Sluig in as n bom.
‘n Aarvenis aksepteren betaikent, dat je net as in t geval van de barones ook de schulden aksepteren mouten,’ sloot Janske zien verhoal òf.
Kammeroaden waren lamsloagen. Berrus het nog even stiekom noar krougboas glopen, mor eernseghaid droop van zien gezichte òf. Berrus, dij Janske al langer dan vandoag kon, mos der dou wel van oetgoan, dat vertelster n woargebeurd verhoal wezen mos.
‘Datter zokse gemaine mìnsen bestoan, hè,’ het Mans dij oavend noa elke mislokte drijbander kopschuddend herhoald.
En Berrus? Dij het noa Janskes verhoal n definitief besloet nomen.
Braif is zunder handtaiken terogge noar Amerikoa stuurd. Lu aanderkaant oceoan zollen waiten, dat Berrus de Jong, net as zien pa vrouger, nait mit zok sollen luit. Veur alle dudelkhaid het e der n braifke bie doan, dat hai ome Derks aarvenis nait aannam.
Hoogachtend, Bertus de Jong.
En dat was t ìnde van t verhoal.

Dus nait.
Twij weke noatied von n verboasde Berrus weer n braif op deurmatte. Zulfde vörm, n zulfde soort possegel, andere inhold. Dit moal was t noamelk gain officiële braif van netoares. Nee, t was n braif van ome Derk zulf. Verstuurd vanoet t hiernoamoals? Nee dus.
Hai haar braif nog schreven, vlak veur t ìnde van zien tied.
Doarin schreef hai, dat e levenslaank haard pokkeld haar. Begonnen as schoonmoaker in aandermans dainst, was e noa n zetje veur zokzulf begonnen. t Haar hom gain windaaier legd, mor kinder waren der nait van kommen. Zien vraauw, tante Kristy, was tien joar leden al oet tied kommen en hai haar in zien allaineghaid, zunder kind of kuken tied genog had om over toukomst noa te denken.
Wat hom nog t maiste speet, zo schreef e, dat t nooit weer goud kommen was tussen hom en zien bruiers. Om n doad te stellen haar e dou n braif deur n netoares opstellen loaten en noar alle femilieleden stuurd. Omreden dat e wel verwacht haar, datter n negatieve reactie op kommen zol, haar e oet veurzörge al n twijde braif op plaanke liggen.
Dizze braif dus.
Berrus het twijde braif nait mitnomen noar t kaffee van Janske Holvast. Hai het notoares wel n net antwoord teroggestuurd.
‘Je kinnen toch nait tot in aiweghaid hoatdroagend blieven,’ was zien motivoatsie.
Sneller dan verwacht kwam der n daarde braif oet Amerikoa. Van dezulfde netoares en de mitdailen dat t deur ome Derk vaststelde bedrag binnenkört op Berrus’ reken stört worden zol.
Aarven betaikent dus nait aaltied, dat je der aarm van worden.
20210326