3 februari , 2021 by admin

De vrumde bekìnde

Woarom doatem van 4 feberwoarie n spesioale betaikenis veur mie het?
Dou k veureg joar juli 68 wuir, bin k op zulfde dag begund te reken. Na n körte rekensom kwam k op 4 feberwoarie 2021 oet.
‘Den bin k, bie leven, persies net zo old as mien pa worden is.’
Op 4 feberwoarie 2007, 14 joar leden, heb k t verhoal over ’n vrumde bekìnde’ schreven. Al 12 joar leden oet tied kommen speulde mien pa in dat verhoal n belangrieke rol. Dat ik mit dijzulfde ‘vrumde bekìnde’ Pervinsioale Grunneger Schriefwedstried winnen zol, was n schiere opsteker.
Mit 4 feberwoarie 2021 veur t griepen neem k joe doarom nog groag n moal mit noar t wandelpad achter Nummer Aine, mit t verhoal:

De vrumde bekìnde

t Is zundag, vaar feberwoarie 2007.
Bie t wakker worden overvaalt mie n roar, voag gevoul. Vandoage hangt ter wat biezunders, wat ongriepboars, in de locht. k Heb dat wel voaker. In negenhonderdnegennegenteg van de doezend gevallen blieken dat soort gevoulens gain veurspellende weerde te hebben. Z’hebben ons bie t bain en verdwienen maisttied ongemaarkt in de stried, dij opstoander en liggenbliever mit mekoar voeren. Dat t vandoage aans worden zol, wos ik smörgens zo vroug nog nait.
De wekker vertelt mie dat t zeuven uur is. n Tied dij mie deurdeweeks binnen n tel aanzet tot votdoadelk opstoan. Zo helder bin k al wel, da’k wait, dat t zundag is en dat t vandoage wel wat lieden kin. t Geft mie in elk geval de tied even noa te denken over oorzoak van dat voage gevoul. t Schut mie nait in t zin en net as behoaglekhaid van t waarme bère mie weer loat verdwienen in t slumergebied tussen woaken en dreumen, kommen toamelk heldere beelden noar boven. Ik loop aan d’raante van n braid wotter, zunder dat t mie dudelk wordt, of t aan zee is of bie n meer. Veur t zulfde geld is t n kenoal. t Spaigelnde wotter verblindt mie. Ik kin nait recht onderschaaiden wel der aal lopen. Drij, vaar mìnsen bevinden zok vlak bie daipswale. n Oldere man en n klaain wichie en n man en n vraauw, dij schienboar bie mekoar heuren. Ik kin t beeld van gezichten jammer genog nait schaarp kriegen. Mien diafragma waarkt nait. En den inains is t aal vot.
De wekker wist ain menuut over zeuven.
Ik besloet om op te stoan. Van laank liggen kriegen je mor kopzere.
Twij uur loater heb k zotterdagkraante oet en word k wat onrusteg in hoed. Zundagsrust is aan mie nait besteed. Gezelleg kovviedrinken duurt bie mie vief menuten en veur toene is t de tied nog nait. Doarom besloet ik n ìndje aan de wandel te goan.
‘Woar gaaist hìn ?’ zegt Arineke. Zai lopt nog in ochtendjaze.
‘k Goa even diek op, richten Dattien.’
‘Nemst dien mobieltje wel even mit, kist ja nooit waiten…’ Zai huift heur zin nait ains òf te moaken, t is n standoard oetdrokken.
Mit zeuven groaden boven t vraispunt, loop ik even loater te koiern in schoel van bomen op Nummer Aine. Ik mout aaltied even kieken bie mien vaste viskeploatse aan t Wildervanckkenoal. t Weer is aangenoam en de vogels floiten zok de kelen al schor.
t Veurjoar is vroug, veuls te vroug. t Zol om diz’tied toch stief vraizen mouten. Mor nee, ik zai dat hoazelneuteboom zien katjes swoar binnen van stoefmeel. Ik kin t nait noaloaten evenpies aan boom te schudden. Net as dat ik onder n tunnel aaltied even haard roupen mout: ‘Moi.’
As k mie omdraai, zai ik dat n man en n vraauw achter mie langs lopen. Mit laange jazen en glimmende schounen lopen ze hier over braggelge wandelpoaden. Ik zai ze denken, wat dut dij man doar in boskes. Om mien figuur ainegszins te redden, kiek ik hail aandachteg in locht. Hail geleufwoardeg bin k nait as vogelspotter. Tien tellen loater heur k achter mien rogge n paniekerge stem:
‘Joop.’
Vanoet mien vogelkiekploatse zai ik, dat zai mit ain schou vastzogen zit in n modderge poule. Mit hulpvroagende handen veuroet bedudt z’heur kirrel, hai mout heur oet dizze benaauwde situoatsie redden. Joop is n heer. Hai haar ook zeggen kind:
‘Kist nait beter oet dien doppen kieken.’
As z’even loater verderlopen, zai mit n vranterge, ontevreden blik op heur voele schoenen en drok mit aarms sperend, hai as de spreekwoordelke rust, duurf ik ook teveurschien kommen.
Bie t daip kiek ik tegen achterkaante van n mie onbekìnd persoon aan. Hai zit op n bankje. n Gruin houdje en n grieze jaze vertellen mie, t is vervast n old kirreltje. Veur de twijde moal binnen drij menuten, kom ik in n oetzunderlieke situoatsie terechte. Mien ogen zeggen:
‘Doar zit mien pabbe.’
Mien verstand zegt:
‘Moust dien verstand broeken. Pa is roem tien joar leden al oet tied kommen.’
Ongemaarkt verklaain ik òfstand noar t bankje in n rap tempo. Twij meter van t bankje zinkt mie de moud in schounen. k Duurf nait. In gesprek mit miezulf, woarom ik konfrontoatsie nait aanduurf, draait olde man zok om. Hai liekt hailemoal nait verboasd dat ik doar achter hom stoa en zegt den trankiel:
‘Moi, mien jong, ook even aan de sjaauw.’
Ik verwonder mie der over, hou uterlek en woorden van n totoal onbekìnde man joe zo vertraauwd veurkommen kinnen. Omreden ik van alteroatsie gain woord oetbrengen kin, gaait hai op zien kaalme menaaier deur:
‘Joa, ik docht ook. n Haile zundag in hoes is mor niks.’
Hou kin hai waiten, dat ik n ketaaiertje leden zulfde overwegens had heb. Voage dreum van vanmörgen schaait mie weer in t zin. Zien ogen wiezen mie lege plekke noast hom. k Goa zitten. Zunder woorden kieken wie over t leventege wotter. Zien holden stroalt ain en aal kaalmte oet. t Voult vertraauwd. Mien haart en verstand moaken overuren, ingeven deur innerleke onzekerhaiden. Kabbelnde golfkes spaigeln in de zunne en ik mout mit ogen kniepen om mìnsen aanderkaant daip te kinnen onderschaaiden. Zai blieven voage verschienens. Ik zai in mien ooghouken, dat Joop en zien vraauw net om bochte verdwienen op weg noar t Ooievoarspad.
As k zai, dat mien buurman n shagpuut oet buutse van jaze hoalt en zok n shaggie begunt te draaien, blift mie t haart stilstoan. k Heb muite mien verbolderdhaid te verbaargen. Dit bestaait nait, denk ik. Dij handen! Dat binnen mien pabbes handen. Innerliek verscheurd en mit t haart in de strötte, kiek ik noar n poar handen, dij op n handege menaaier n sigaretje rollen.
‘Magst die ook wel aine draaien, mien jong.’
Hai laagt mit klaaine pretogen en holdt mie zien tebakspuutje veur. As k nee schud, nog aal hìnneweer gooid tussen geleuf en ongeleuf, perbaaiert hai mit n luziver zien sigaret aan te steken. Pas bie de twijde moal krigt e de brand in zien sigaret. As e tevreden zien eerste rookwolke de locht in blast, draait e zok noar mie tou. Hai het nog aal luziverstokje in linkerhaand. Alsof e zok op t kommende verhoaltje veurberaaid het, stekt e van wale:
‘Vrouger heb ik hier op de Phoenix waarkt.’
Hai wist mit zien rechterhaand richten Veendam.
‘Doar, achter loodsen van Avebe stond vrouger de Phoenix, n pepierfebriek. t Was aaltied haard waarken, ook snachts, mor der stonden ook mooie dingen tegenover. De grote revues, dij aarbaaiders op de planken brochten, stoan mie nog leventeg veur ogen. Tot febriek sloot in 1968 heb ik doar waarkt.’
Hai vaalt stil en kikt gedachtenloos over t wotter.
Ik zai dat Joop en zien vraauw sluus passeerd binnen en aan overkaante van t daip, zai drok revelnd, hai luusternd, richten Jan Kokweg lopen.
‘Ons leven is net n luziverholtje.’
Ik schrik van opmaarken en de triestege blik in ogen van de nou inains old oetzainde man noast mie. Hai liekt meer tegen zokzulms as tegen mie te proaten:
‘Zo’n swoavelkopke vlogt bie t minste geringste in brand. Binnen n poar tellen kin e opbrand wezen en hest aaske. En …. kist die der zulf ook nog lelek aan branden.’
Man trekt nog es daip aan zien sigaret en as e rook verniend oetblast, gaait e wieder:
‘Mien vraauw is vief joar leden oet tied kommen. Zai haar gain kans. Ook al zeden dokters dat t wel zo was. Liedensweg, dij zai deurstoan het, gunnen je gain mìns.’
Aan mie het hai gain goie gesprekspartner. k Bin deur alle emootsies en nije verhoalen lamsloagen. Mien verstand en sproakvermogen akkedaaiern nait mit mekoar. k Wil dij vrumde bekìnde man wel groag steunen, mor woorden willen nait kommen.
Nog aal mit zien luziverstokje in haand, gaait e verder:
‘Joa, mien jong, aine menent zitten je mit vouten in aaske en liekt ter gain oetweg te wezen. En den inains …’
Hai onderbrekt zien woordenstroom en staait op. Overtuugd, dat hiermit t gesprek òflopen is, bin k verboasd dat e n poar tellen loater toch weer zitten gaait. Zien ogen stoan nait verdraiteg meer. Zai stroalen n stok levenlust oet, dij mie goud dut. Gelokkeg wordt mien nijsgiereghaid vouerd deur t vervolg van zien verhoal:
‘Net as mit n phoenix kin oet aaske ook weer wat nijs gruien.’
Ik kiek opzied noar t stee woar ais de Phoenix stoan het.
‘Twijenhaalf joar leden is mien klaaindochter geboren. n Prachtkind en ..’
Net of e mie wat in t oortje fluustern wil, komt e wat dichter noar mie tou en zegt trotsk:
‘Z’het dezulfde noam kregen as mien vraauw.’
Zien sigarettepeukje is oetgoan en as hai hom op grond gooit, zegt e:
‘Ik vond t fijn even mit die te proaten.’
Ik nikkop geluudloos.
‘Datter nog gounent binnen dij luustern kinnen, dut n mìns goud.’
As hai even loater t schelpenpoadje oplopt, richten sluus, goa ik bie miezulf te roade en denk:
‘Ains op de doezend keer kommen dreumen dus wel degelk oet.’
20070204