2 november , 2020 by admin

Geel brood

Lestdoags is professor Luttje op stap west. Dizze raaize ging t nait om ain van zien bekìnde toalonderzuiken. Nee, soms krigt n drok bezet toalman as de perfester wel es tied om even te ontspannen. Da’s de reden dat e zok in zien gele Dafke plovven loaten het om de raais te moaken noar t lutje ploatske Ter Wupping.
Omreden?
Omreden dat ain van de bekìndste bakkers oet pervinsie Grunnen wat te vieren haar. Bakker Oabrams.
Wat dij man te vieren haar en wat Oabrams verders zo interessant muik veur professor Luttje, dat wil k joe op veurhaand nog nait verklappen. Wat mie wel opvuil is, dat e zok echt op t bezuik verheugde.
Dou e mie noamelk mit n glunderkop nuigen onder ogen drokt haar en ik ploatsnoam Ter Wupping las, heb k nog mien verboazen oetsproken:
‘Ter Wupping is ja nait meer as n gat. Doar wonen ja mor anderhaalf man en n peerdekop.’
t Ruik hom nait, getuge zien antwoord:
’n Man dij al sikkom zesteg joar stoet en brood bakt, het vervast n bult verhoalen te vertellen.’
En luit e der cryptisch op volgen:
‘k Bin ook best wel benijd woar Oabrams de mosterd vot hoalt.’
n Woarschaauwen is hier zeker op zien plek. Ie zellen t intussentied al wel waiten. As professor Luttje in t ìnde komt, beuren der, ook al liekt der gain voeltje aan de locht voak de roarste dingen. In zien ketakt mit aander lu is e soms wat onbeholpen, zegt of dut e òf en tou net de verkeerde dingen. t Heurt n beetje bie hom. Vlak veur vertrek bin k hom nog tegenkommen en heb k hom nog op t haarte drokt om t doar in Ter Wupping nait te broen te bakken.
‘Ik bin nait de stoetjebakker,’ was zien antwoord.
Soms kommen oprechte woarschaauwens nait echt aan.
Mor om joe nait langer in spanning te loaten zitten geef ik nou t woord aan de perfester zulf.
Veul plezaaier mit t verhoal over de bakker en zien pikant brood.

Cees Maggelt

                Geel brood

Beste lu en lezers,

Aanderhaalf man en n peerdekop!
Persies. Dat veuroetzicht het stokjesschriever Cees Maggelt mie veurspèld vlak veur k op raais ging noar Ter Wupping. Nou, ik duurf joe in dizze eerste zinnen al wel te vertellen, dat sommege nijsschrievers zok eerst wel es wat beter veurlichten maggen loaten. Om n helder beeld te geven van de situoatsie, Ter Wupping mag den n klaain ploatske wezen, der lopt n bult volk rond.
Beelden van t bezuik spoulen as t woare over mie hìn, as k der aan terogge denk. Van t stoere vinden van bakkerswonen tot de verhoalen en t spesioale brood, dat e wìnd was te bakken. t Komt bie mie aal op n kloetje….doarom liekt t mie het beste bie t begun te begunnen. Op t dörpsplaain.

‘Joe willen waiten woar bakker Oabrams woont?’ zee n lutje kirreltje, dou k hom noar de weg vruig.
Stief noadenken en stoer kieken huilpen bliekboar nait, want dou e hail langsoam mit t heufd begon te schudden, keek e even achter zok en ruip noar zien kammeroad:
‘Hé, Jan, dizze man vragt noar bakker ….,’ stopte dou, keek nog es noadenkend noar mie:
‘Hou was de noam ook al weer, zeden ie?’
‘Oabrams.’
‘Bakker Oabrams,’ papegaaide t jonkje tegen zien vrundje.
k Schatte baaide jongens op n joar of tiene en mit n bale onder d’aarm kon k wel roaden woar zai noar op weg waren.
‘Oabrams?’ zee t kammeroadje.
Noam zee hom zo te zain niks.
‘Houveul bakkers wonen hier den wel op t dörp?’ zee ik mit t neudege ongeleuf in mien stem.
‘Aine,’ zee t eerste jonkje.
Intussen haren zok ook aander kinder bie ons aansloten.
‘Ja, hier woont maar ene bakker in t dorp,’ bemuide zok n roodkrullerg wichie mit de zoak.
Konst aan heur tongval wel heuren, zai kwam nait oet dizze streken.
‘Oabel is veur zo ver ik wait ainegste stoetjebakker,’ zee n aander jonkje, mit kleppet en handschounen. Instemmend nikkoppen was t gevolg. Zai waren t doar mit nander over ains en in de körte stilte dij doarop volgde begunde t ainegste wichie in t gezelschop zunder woarschaauwen n stokje veur te droagen:
‘Oabels brood is aibels lekker en wekt verlangen,’ zee t wichie plöts in onverwachts mooi Grunnegs.
‘Hou bedoulst,’ zee ik mit dubbele verboazen over snelle omschoakeln.
‘Dat seg me moeder altijd,’ luit ze zok in accentloos Amsterdams ontvalen.
‘Ong?’ was t ainegste wat ik oetbrengen kon.
Koaken waren van verboldern even vastzitten bleven.
‘En heur moeke kin t waiten,’ zee t jonkje mit bale onder aarm mit n eernsachteg gezicht.
Dat leste was bliekboar zo komisch, dat alle vaar kinder zok noa wat gniffelwaark inains op knijen sluigen van t lagen. Onderwiel ik zöchde noar de sleudel van de kaaste, bleek dat t wichie nog nait oetproat was. Zai haar nog meer in t vat en kwam n poar tellen loater mit n eerlieks riemke over de bakker op de propppen:
Wie zich aan het brood van bakker Oabrams laaft
Raakt er voor het leven aan verslaafd.
t Leek mie n geweldeg kompliment veur de bakker.
k Mout bekennen, dat ik pas veul loater achter de echte woarhaid, de daipere betaikenis achter dij woorden kommen bin. Dat ik dou gain fozzel van kinderproat begrepen heb, hebben zai wel deur had.
Op weg noar t hoes van bakker Oabrams hebben kinder en ik nog lekker mit mekoar keuveld. Zai wozzen veul van Oabrams en waren zeker nait de domme kinder woar kinder over t algemain veur holden worden. Onder t lopen heb k nog, zo tussen neus en lippen deur nijsgiereg informeerd:
‘En hou wordt dat dammeet den as bakker Oabrams, as Oabel der mit oetscheden is.’
k Haar t meschain nait zeggen mouten, want as op kommando was in ain klap de stoet tot stilstand kommen, wuir konversoatsie òfbroken en nam t eerste jonkje, bliekboar toch n soort van aanvoerder, t woord:
‘Meneer, ik kin joen noam ja nait, mor k road joe ain ding, stel mie dij vroag nooit weer.’
Oeregaai, docht ik, wat heb ik nou weer verkeerd zegd en dou kinder in n kringe om mie tou gingen stoan, heb k mie echt even bedraaigd vould.
‘Zollen ze in Ter Wupping nog mìnsen varendailen?’
Meer dan n seconde kreeg k nait de tied om over dij vroag noa te denken.
‘Waiten ie wel wat t betaikent veur t dörp dat Oabel vot gaait?’ gooide de keeper zien handschou in de kring.
‘Waiten ie wel dat bie t verdwienen van n bakker t haile sosioale evenwicht versteurd rakt?’ zee t ballenjonkje.
Mor t wichie haar nog de maist onbegriepelke spreuk veur mie in petto:
‘Meneer, ken u t gezegde: zonder brood geen spelen?’
k Heb vervast gain snuggere indrok moakt op kinder en k mout hoast wel hulpeloos in t ronde keken hebben. Joa, wat mouten je as kinder joe vroagen stellen en ie begriepen nait ais, wat de vroag inholdt. Gelokkeg kwamen op datzulfde mement de burgemeester en zien wetholder langs. Zai hebben mie oet handen van de kinderschere red. Haren zai dat nait doan, k wait nait hou t mit mie òflopen was.

Van feestelke soamenkomst in t bakkershoes is mie aiglieks aal nait zo veul biebleven. k Haar gewoon n slecht mement trovven en t leek der op, dat elkenain in t dörp op t zulfde mement der veur kozen haar zok in t lutje winkeltje te proppen. Mit n kop kovvie en n plakje oldwievekouk heb k al snel de rust achter n lege teunbaanke opzöcht.
’Hebben joe hier in Ter Wupping gain last van de pandemie?’ zee k nog tegen n roodhoarege, wildvrumde vraauw aanderkaant teunbaank.
Zai keek mie op heur veuls te hoge hakken redelk vanoet de höchte aan en zee:
‘Wat seg u meneer.’
‘Hé,’ docht ik, ‘dat toaltje heb k vandoage al eerder heurd, k zol aiglieks wel even apaart mit heur proaten willen.’
Mor veurdat ik heur aan hoge hakken kommen kon, was zai al in t gedrang verdwenen.
‘Gemiste kans, Luttje.’
Dat burgemeester nait veur niks kommen was, bleek noa n zetje, dou de haile sjute zok noar olde bakkerij bewoog. k Bin der mor achteraan schoeveld en k heb de mooie woorden van burgervoader mit grote belangstellen volgd. Over t laange bakkersleven en t onherroupelke òfschaaid, t gemis veur dörpsgemainschop en zo nog n hail boel woorden meer, dijst normoal op n begravvenis heurst.
Dat dit n aander feestje was, mag dudelk wezen en dou op t ìnde de keuninklieke medallie en de smokken van de vraauwelke wetholder over jubiloares dele doalden, was t feest kompleet.
Laank het t feest traauwens nait duurd. Kovvie en kouk waren op, net as t feestvarken.
Hai zat wat onderoetzakt in n grote stoule en omdat in Ter Wupping afterparties nog nait oetvonden binnen, blödde t feest noa t handjeschudden stilaan dood.
Wat mie bie t vertrek van gasten opvuil, dat sikkom aal vraauwlu olde bakker even stief en ook oardeg langer as in zoks soort gevallen gebrukelk is, doekten. Alsof ze òfschaaid namen van n goie vrund. k Vruig mie òf:
‘Vaalt mie dat allendeg nou op.’
Doar mos k meer van waiten. n Bakker, dij op goie vout staait mit aal zien vraauwelke klanten, doar is wat mit loos. Gelokkeg heb k in de stilte van lege bakkerij nog even mit Oabrams kwedeln kind en bin k toch nog aan mien trekken kommen en heb k zien biezundere levensverhoal optaiken kind.
n Verhoal, dat laankleden zien oorsprong vonden haar, dou vraauw Jansen bie Oabrams kwam mit de vroag:
‘Bakker Oabrams, hebben ie wel es n Oabram bakt?’
Nee, Oabrams haar as jongkirel wel mit n Oabram op rogge lopen, mor n Oabram bakken, doar was e nog nooit aan toukommen. En omdat vraauw Jansen veur 50e verjoardag van heur kirrel groag n spesioal kedo geven wol, haar zai docht aan n stoetOabram.
‘As joe den wat spesioals veur joen man bestellen willen, den moak ik der ook n spesioal brood van,’ het Oabrams heur dou al beloofd.
Dij eerste Oabrampoppe staait hom nog helder veur de geest. Hai kin t recept van dij eerste stoetpoppe nog wel dreumen. t Brengt zulvens n laag op zien gezichte.
Mor t verhoal wordt pas interessant, dou vraauw Jansen n weke noa tied weer in de winkel kwam. Zai was op t ìnde van de dag de klantlege winkel binnenslopen, haar wat schis om zok tou keken e dou ze zeker wos dat der gain luustervinken in de buurte waren het zai mit n hoogrode blos op de wangen hakkelend heur verhoal doan.
Of bakker meschain nog wel es zo’n geel brood veur heur bakken wol as veurege weke. t Huifde netuurlek gain Oabram te wezen. t Mog ook n gewoon brood wezen en as t kon wol zai zulvens wel twije. Fluusternd het zai der aan touvougd, dat twijde brood nait veur heurzulf, mor veur buurvraauw bestemd was.
‘Doar huiven ie toch nait zo stiekom om te doun,’ haar Oabrams nog verboasd zegd.
Soavends het bakker zok in de pepieren verdaipt en t recept van t gele brood oet n loatje trokken.
‘Vraauw Jansen is gek,’ het e dijzulfde oavend nog tegen zien vraauw zegd over biezundere bestellen.
‘Geel brood het t zulfde recept as aal mien broden, k heb der veur de feestelkhaid van boer Jansens verjoardag allendeg mor n beetje saffroan deur klaaid.’
Nee, zien vraauw begreep doar ook niks van. Brood is brood en stoet is stoet. Dat zo’n klaain ietsiepietsie saffroan zo veul ekstroas touvougen kon, begreep zai evenmin.
En toch. Toch het t apaarte gesprek bakkersvraauw nait lösloaten. t Het heur nijsgiereg moakt en dou heur man volgende mörgen al haile vroug noar bakkerij luip, het ze hom vroagd ook es zo’n stoetje, zo’n geel stoetje veur heurzulf te bakken.
‘Dat was t begun,’ zee baker Oabrams lagend en maarkte zien vraauw nog op:
‘Zo hebben wie ook ontdekt, wat vraauw Jansen noa t eten van eerste Oabramstoet ervoaren hebben mout.’
‘Joa, wicht, saffroansteeltjes binnen mor klaain, mor kinnen grote wondern verrichten.’
Of de tevreden laag van baaide olskes te moaken haar mit t sukses van t gele brood of dat der nog aander verbörgen gehaimen achter de horizon verstopt zaten, bin k dou nait te waiten kommen.
Op terogweg noar mien Dafke bin k de roodhoarege vraauw oet de winkel, nou zunder hoge hakken mor wel in gezelschop van heur dichtende roodkrullerge dochter tegenkommen.
‘Ben u nu pas terug van die bakker met z’n geile brood,’ heurde ik de vraauw zeggen.
k Von t n roare verspreken. Of was t gain verspreken.
Thoes kommen bin k in de bouken doken en heb doar ontdekt dat saffroan n gele kleur aan de producten geven kin, mor ook nog aander aigenschappen in zok dragt.
Ie vroagen wat dat is?
t Is lustverhogend.
Ong!!???
Soms vaalt t kwartje, ook al was t in dit geval veuls te loat.
t Zette aal dij verbörgen opmaarkens en aal dat achterhandse lagen van klaain tot groot in n hail aander daglicht.
Nee, Ter Wupping zel k nait zo gaauw vergeten.