7 maart , 2019 by admin

Poashoan

’t Worden stoere tieden,’ haar Veerle òflopen moandag, op weg noar school al tegen heur vrundin Keetje zegd. Keetje snapte niks van dij opmaarken:
‘Wat is stoer?’
‘Poasketied is weer in aantocht.’
‘Dousnormoal,’ haar Keetje antwoord. Dij Veerle kon soms zo roar oet d’hörn kommen, mor Veerle haar Keetje bie d’aarm pakt, zodat ze gewoon even stilstoan mos, haar heur recht in d’ogen keken en min of meer toubeten:
‘Douslaif.’
Lagend, mor tegeliekertied ook n beetje ontdoan om Veerles eernseghaid, haar ze heur aarm veniend wegtrokken en zegd:
‘Doe bist mien beste vrundin toch en k dou toch aaltied laif tegen die.’
Veerle haar mit t heufd schud en haar dou t verhoal van t weekìnde doan.
‘Douslaif tegen daaier, bedoul ik,’ zo was Veerle begonnen. Tiedens t bezuik aan kinderboerderij, òflopen zundag, was ze noamelk konfrontaaierd mit de nije poashoan. Volgens dörpstradietsie wordt op de eerste zundag in meert noamelk de nije poashoan aan t publiek presentaaierd.
‘En doar wollen pa en moe geern bie aanwezeg wezen,’ haar Veerle scholdertrekkend, mor ook hail zachies zegd. Keetje haar aan Veerles liggoamstoal wel zain, dat heur vrundin verdraiteg, nee aiglieks min of meer ontdoan was. Wat de reden achter dit stille verdrait was, wuir Keetje nait direct gewoar. Ze was dat wel van Veerle wìnd. n Flapoet was ze nog nooit west, mor dou ze noa n laange stilte heur gedachten bliekboar op n riegje haar en begon te proaten, revelde ze ook aan ain stok deur:
‘Ik kin nait begriepen, wat mìnsen beweegt om n daaier in körte tied vet te mesten om hom doarnoa te goan slachten……’
Keetje haar zeggen wild:
‘Is dat nait d’essentie van ons daaiernbelaaid?’ dou t hoge woord bie Veerle der oet kwam:
‘… en dat veur t oog van Neerlands volk.’
Joa, Keetje kon zok der best wat bie veurstellen. Begreep woarom n gevouleg wichie, dat Veerle nou ainmoal was, zok dat hail aarg aantrok. t Was netuurlek ook gain mooi tavvereel om n daaier in t openboar terecht te stellen.
‘En wie maggen ….,’ en doar stopte Veerle even, ‘….en wie mouten ook nog mitdoun aan dizze vreselke, daaieronterende vertonen.’
Keetje mos tougeven, dat Veerle doar best wel n punt haar. Schoolkinder leverden, omdat t al joarenlaank zo beurde, n belangrieke biedroage aan dit slacht-ritueel. Kinder van hoogste klazze waren al sunt joar en dag de vetmesters. Zai zaten, in soamenwaarken mit beheerder van kinderboerderij, in n strak vouerritme om poashoan goud op gewicht te kriegen. En ook al zat in t weekìnde dij dwang der nait bie, der waren ook den, vrumd genog aaltied voldounde vrijwillegers te vinden om poashoan te vouern.
‘En ik dou doar dit joar nait aan mit,’ haar Veerle, mit de noadrok op ik en mit n grammietege trek op t gezichte as n geweersalvo op n schrokken Keetje òfvuurd.
Dij moandagmörgen kwam tiedens kringgesprek in klazze open van kinderboerderij en presentoatsie van nije poashoan vanzulfsprekend aan de orde. Moggen je nou denken, dat de aaltied zo veurzichtege Veerle zok stilholden het, den hebben je t mis. Woar zai Keetje op weg noar school al ainegszins op veurberaaid haar, dat het zai de haile klazze, mit meschain nog wel schaarpere bewoordens nog es ekstroa onder neuze wreven. Zai wol dit joar nait aan t circus rond poashoan mitdoun. Dat zai mit dizze tegendroadse opstellen gain vrunden moaken zol, doar was zai wel op veurberaaid. Dat zai mit heur opvatten over daaiernmishandeln zokzulf in n ainsoame pesietsie in klazze manouvreren zol, het zai op de koop tounomen. Weerstand, dij ze voulde, muik heur nait sneu, nee, in tegendail, t muik heur juust staark en striedveerdeg. Zai was van heur mainen overtuugd.
Dat Veerles noam dij oavend onder t waarm-eten redelk voak over toavel goan is, huift verder gain betoog.

As de nacht vaalt over t klaaine dörp, liekt de rust even weerkeerd. Mor schien bedrugt. Dat bliekt, as dinsdoags plietsie n alert-melden dut. Op t nijs en op alle social-media wordt bekìnd moakt, dat slachter Jans Kip verdwenen is.
‘Jans Kip?’
Wel is Jans Kip den wel. Slachter, hoesslachter, leverworstmoaker en ook nog es d’ainege vlaishaauwer van t dörp én, nait te vergeten, poashoanslachter. Woar hai aans dinsdoagsmörgens aaltied al drok in de weer is in slachterij, doar blift dij dinsdagmörgen t slachthoes leeg. t Biezundere is, dat der wel licht brandt, dat achterdeure open is, mor dat der van Janske zulf gain taiken en spoor van leven te bekìnnen is.
Vrumd. Hail vrumd, want as om negen uur d’eerste klanten veur d’slagerij stoan, is veurdeure dicht. Omdat zokswat, zo laank as Janske slagerwinkel bestiert en dat is al gaauw n dikke datteg joar, nog nooit beurd is. Aargwoan, roare vermoudens omreden dat lampen in achterìnde van t hoes wel branden, moaken dat eerste klanten zien vraauw informeren.
Zo is t alarm-ballechie aan t rollen kommen, is plietsie inschoakeld en omdat elk spoor van Janske ontbrekt, gaait n haalf uur loater t bericht over vermizzen van dörpsslachter de haile wereld over.
Of dat nou echt neudeg is, is de vroag, want Janske is nog gewoon op t dörp.
Hai is dus hailemoal nait vermist? Dat ligt der aan, hou je t woord interpretaaiern. Janske wordt deur n bult mìnsen mist. In d’eerste ploats deur zien vraauw, maggen we aannemen en netuurlek deur zien klanten. Dat leste is wél zeker.
t Kin ook nog dat Janske zulf de bainen nomen het. Houveul mìnsen verdwienen der joarlieks wel om ondudelke redens en kommen nait weer terogge. Verdwienen in t niks. Zokse mìnsen binnen doader en slachtovver tougelieks. Slachtovver van heur aigen situoatsie en omdat ze gain meugelkhaiden zain om heur gezins- of bevubbeld waarkomstandeghaiden te verbetern, verdwienen ze. Vluchten dus.
Even terogge in de tied.
As Janske dij dinsdagmörgen vroug, tegen n uur of vare, mezzen slipt om kou van boer Vreugdenhill in klantvrundelke stokken te verdailen, gaait telefoon. Zulf aiglieks nog mor net van bère, is hai in ain klap kloarwakker.
Schaarmke op telefoon let n onbekìnd nummer zain. Toch nemt e op.
‘Mit Alfred de Haas,’ heurt Janske en zien gedachten moalen of hai ooit dij noam wel es heurd het. Noam en stem kommen hom nait bekìnd veur. t Verhoal wel. De Haas het n schoap in doodsstried. Noa twij lammmetjes is t meleur en veearts kin niks meer veur t baist doun. Of Kip zien schoap oet heur lieden verlözzen wil.
Da’s de reden, woarom Janske Kip zunder dat ook mor ain van zien dörpsgenoten hom zugt, in alle vrougte noar t hoes van De Haas fietst. De kou van Vreugdenhill kin volgens hom wel even wachten. Dat dode kou oardeg wat langer wachten mout, haar hai op dat vrouge uur nooit bedenken kind.
As e op t goie adres aankommen is en fietse tegen achtermure zet en t geraidschop oet fietstazze hoalt, komt Alfred de Haas hom al in de muide. Gezichtsoetdrokken van De Haas veurspèlt nait veul gouds.
’t Wordt n noodslachten,’ schudt man verdraiteg mit heufd.
‘k Heb t schoap al even apaart legd,’ legt De Haas oet en as Janske, dij tot dat mement nog niks zegd het, schure binnenstapt, zugt hai n grote kooi mit n dikke peerdedeken.
‘Veur d’kinder,’ fluustert De Haas.
‘t Was t favoriete schoap van ons kinder,’ verkloart e zok noader.
t Verhoal moakt indrok op Janske en zunder dat e zok ook mor ainmoal òfvroagt, wat hier loos is, stapt hai grote kooi binnen. As e peerdedeken optilt, zugt e dat doar aal gain schoap onder ligt. Even is e in de ware en net as e om oetleg over dizze vrumde gang van zoaken vroagen wil, heurt e dat deure van kooi in t slöt vaalt.
‘Wat … wat beurt hier?’ stöttert Janske schrokken.
t Antwoord komt snel en is ondubbelzinneg.
‘k Zel mie even aan joe veurstèllen,’ zegt De Haas en terwiel e zien houd òfnemt, n klaaine boegen moakt, wait Janske Kip dat hom hail wat biezunders overkomt. Veur t eerst van zien leven wordt hai konfrontaaierd mit….. de echte poashoas.
’t Was meschain nait eerliek, wat ik doan heb, mor k zag mie gain kans om t aans op te lözzen.’
‘Om wat op te lözzen?’ zegt Janske. Hai is over zien eerste schrik hìn. Hai het mit zien stevege knoesten al even aan troalies schudt, om te konstateren dat de kooi hail steveg in mekoar zit.
’t Probleem van de poashoan,’ zegt poashoas.
‘Nou brekt mie de klompe,’ antwoordt Janske.
‘Wat het n poashoas nou te moaken mit n poashoan?’
‘Dat zel… eh… mien dochter joe even hoarfien oetleggen.’
Op datzulfde mement, t is vief uur in de mörgen, komt n wichie de schure binnenstappen. Zai het n gebelskop veur, dij heur gezichte verbaargt, mor nait t rode toefke datter boven oetstekt. As ze op n meter van de kooi staait, begunt zai heur verhoal. t Verhoal, dat ie as lezer, intussen al zo goud kinnen.
Tiedens t verhoal staait Janske, nog aal mit troalies in handen, zok òf te vroagen, wat hai hier mit mout. Net as dat e zok suf prakkezaaiert, wel t kind is, dat achter gebelskop zit. Alsof poashoas zien vroagen van t gezichte òflezen kin, nemt hai t woord en noadat e t wichie noar hoeskoamer stuurd het, zegt e:
‘Wat vindst van heur verhoal?’
Nog hailemoal lamsloagen hakkelt Janske der n beetje op lös en zegt onzeker:
‘Mor wat willen ie nou van mie?
‘Dast opholdst mit t poashoan-slachten!’ Hai wappert mit n pepier, dat niks minder is as n ketrakt. n Ketrakt veur t leven
‘En aans …?’ let e der òfwachtend op volgen.
‘Den wordst doe meschain wel de volgende poashoas.’
‘Ikke..?’
‘Joa.’
As Janske begunt te lagen, wordt poashoas Alfred de Haas even maal in d’hoed en zegt op grammietege toon:
‘Elke dag, dastoe waigerst om aan dit, aan ons verzuik te voldoun, gruien dien oren n centimeter.’

As dij dinsdagmörgen Veerle om acht uur noar school lopt, zain we n tevreden lagend, mor ook hail opgelocht wichie. Ze oogt wel n beetje sloaperg, mor z’het zo te zain n stroalend humeur.
t Duurt den nog n dik uur veurdat kommootsie rond de verdwenen slager Janske Kip wereldwied verspraaid wordt.
Of dijzulfde Janske Kip leergeld geven het, of e t ketrakt dat hom veurlegd is, taikend het, is op t mement nog totoal ondudelk.
Op t tiedstip dat dit verhoal ‘viral’ gaait, is nog niks bekìnd over verbliefploats van poashoanslachter. Meschain ex-poashoanslachter?
Hai kin t der ook op aankommen loaten, omdat e niks van veurspèllen van Alfred, de poashoas leuft. As dat zo is, den hebben we binnenkört weschienlek n dörpsslachter dij zummer en winter mit n pette of wat sjieker, n houd op lopt.
Joen nijsgiereghaid mouten je dus nog even onder de pette holden.
Mien advies? Blief t nijs de kommende tied goud volgen. Je waiten nooit of en wanneer d’vermiste dörpsslachter weer terechte is.
Of t poashoan-slachten dit joar deurgaait? k Zol t echt nait waiten. Wat ik wel wait, is dat deur t verdwienen van poashoan-slachter de diskuzzie in t dörp opend is. Even òfwachten dus.
t Is ook ja nog laank gain poaske.