28 februari , 2019 by admin
Lilliput
Zai lopt achter bodschoppenkarrechie in ploatselke supermaarkt. Zo’n lutje karrechie, bedould veur kinder, dij thoes en ook in t echt groag winkeltjespeulen willen. Ze lopt trotsk en fier achter woagentje en stuurt t handeg deur de poadjes en om d’mìnsen tou. Z’het allendeg oog veur koopwoar in schappen. Soms staait ze even stil en kikt noar bovenste planken. t Binnen onberiekboare zoaken en schappenvullers vroagen of ze wat veur heur pakken willen, het ze in de loop van de tied wel òfleerd.
‘Moust doe vandoage nait noar school, wichie?’
‘Bist dien moeke kwiet?’
Zai is n volwozzen vraauw in mini-vörm en trekt onbewust aandacht van t winkelnd publiek. Stoarende mìnsen, dij mit open mond veuls te laank stoan blieven en heur stap veur stap volgen, het ze wel es aansproken:
‘Pas op, dat joen ogen der nait oetrollen.’
Nee, zai is nait op heur mondje valen en wait ook goud veur zokzulf op te kommen. Meschain is dat de reden, dat zai nait in t dörp woont, mor n hoeske bewoont in t grote bos.
‘Dat ik nait groter gruid bin, betaikent nait dat ik geestelk ook onvolweerdeg bin,’ het ze mìnsen wel es perbaaierd oet te stokken. t Bleek onbegonnen waark. Klaaine mìnskes heuren thoes in n circus, as kloune en lopen nait achter n karrechie in n gewone winkel.
t Is al meer dan n joar leden, dat Veerle op t zo bekìnde bospoadje noar t bosmeer n klaain kirreltje tegenkwam, dat hail haard om zien moeke ruip. Vol van meedlieden mit t jammernde jonkje, stapte zai van fietse en luip noar hom tou.
‘Zol ik die…..,’ begon Veerle, mor veur ze der op verdocht was, haar t kirreltje zok omdraaid, t op zien körte pootjes op n lopen zet en was achter n boom verdwenen. Was e schrokken? Veerle wos t nait. Mos ze nou weer op fietse stappen en verder rieden? Nee, zo zat zai nait in mekoar. Zo’n klaain beudeltje letst nait allendeg in t bos lopen en zai is begonnen te zuiken.
t Was Veerles eerste kennismoaken mit de klaaine-mìnsen-femilie. Noadat zai lutje jonkje in n greppeltje vonden haar en mit zachte woorden en n zuite lolly noar zok tou lokt haar, binnen ze soamen op zuik goan.
‘k Wos toch aal nait, dat hier in t bos nog n hoes ston,’ zee Veerle noar woarhaid. De mouder was meer dan n kop klaainer as Veerle.
‘Wie zetten ook gain borden in t bos hìn,’ zee de van bliedschop stroalende mouder. Doodgelokkeg was ze, dat ze heur zeuntje weer in aarms sloeten kon.
‘Normoal blift e aaltied wel in d’buurte van ons hoes,’ wees t vraauwtje achter zok. Dou Veerle wat bedenkelk naar de vraauw keek, begon dij te lagen, dat Veerle even nait wos wat ze der aan haar. Mit laagtroanen nog op waang het zai dou Veerle nuigd in heur hoes. n Hoes wat aiglieks aal gain hoes leek, omreden dat baauwwaark veur meer as d’helfte onder de grond ston. Allendeg dak stak boven maaiveld oet, mor dat was zo goud mit gruine plaggen en haaide kamoefleerd, dat t vanòf de weg nait opvuil.
‘Doe bist n goud mìns,’ zee de nog aaltied blied kiekende vraauw, mor dit moal pruifde Veerle n eernsachtege ondertoon.
‘Omdat ik joen verloren zeun weer thoes brocht heb?’
‘Ook, mor k zai aan die, dast doe n goie inborst hest,’ zee de mouder.
t Was t eerste, mor nait t leste gesprek, dat zai mit heur baaident voerd hebben. As t Veerle oetkwam, ging zai wel es voaker op veziede. Zai wuir gewoar, dat de vraauw doar nait allendeg mit heur zeuntje woonde, mor dat der ook nog n pappa was en ook nog n klaain bebietje. Dat de pappa n knappe waitenschopper was, dij doaglieks noar Stad ree en aan universiteit les gaf. Dat zai schooljuvvraauw was, mor sunt de komst van Michieltje heur lesgevende toak inruild haar veur dij van mouder/verzörgster.
t Biezundere aan dit verhoal is, dat Veerle vanòf begun van nije, biezundere vrundschop nog nooit ain woord over nije kennizzen aan wel den ook verteld het. Nait aan heur ollen en ook nait aan heur beste vrundin. Omdat Michieltjes mouder heur dat verboden haar? Nee, as n soort ongetaikende overainkomst kon zai noa elk bezuik makkelk aal d’waitenschop over mìnsen in dat ondergrondse wonentje van zok òfzetten. t Was en t bleef onbesproken.
Of was der toch wat aans, wat heur der van weerhuil om heur kennis te dailen mit dörpsgenoten.
Joa. Alles het noamelk twij kanten. En ook aan dizze geschiedenis zit n aandere kaante. n Duustere kaante.
t Is al tieden nait meer zo, dat der mit lutje mìnskes gooid wordt. Dwaargwaarpen. Ze oet de laange loop van n kenon de locht inschaiten beurt, veur zovèr mien kennis gaait, ook nait meer. Loat stoan dat wie ook mor aineg geleuf hechten mouten aan t sprookjesachtege verhoal van Gulliver, dij op zien raaizen in Lilliput verzaild roakt.
Woarom besloeten twij mìnsen, zokse intelligente mìnsen as Michieltjes olders, in n tied dou zeunlaif nog nait ains boren was, n stee in t bos te zuiken en doar n wonen te baauwen. En, òfzunderd van d’mìnsenmoatschoppij n aigen leven te goan laaiden. Zit de geschiedenis van de klaaine mìns zo in heur genen verankerd, dat zai gain vertraauwen opbrengen kinnen om zok onder de ‘gewone’ mìnsen te bewegen? t Begunstokje van dit verhoal sprekt wat dat betreft boukdailen. En noa de film is t Veerle dudelk worden, dat der nog veul wotter noar de zee stromen mout, om dat vertraauwen te herstellen.
De film?
Joa, guster hebben Kees en Trijnie, joa, d’ollu, dat haren je dus al begrepen, Veerle n film loaten zain. n Film van heur lilliput. n Film mit as hoofdrolspeuler n overdreven bemuizuchtege dörpsbewoner, dij zien nijsgiereghaid nait bedwingen kon. n Dörpsbewoner, dij t voage fluusterverhoal over bewoners in t daipe bos even op zien aigen menaaier oetzuiken wol. n Dörpsbewoner dij van n kolde kermis thoeskommen is.
Mor wie mouten eerst n ìndje verder terogge in de tied om bovenstoande alinea te snappen.
‘Sommege lu binnen net oksters,’ haar Kees zok n moal, op ain van dij zeldzoame mementen , dat hai nait in Stad zat, ontvalen loaten.
‘Houzo?’ haar Veerle vroagd. Zai kon nait goud inschatten wat dizze opmaarken betaikende. Wollen zai Veerle wat vertellen? n Gehaim? Aan de onderling wizzelnde blikken tussen Kees en zien vraauw kon ze wel opmoaken, dat der hail wat biezunders in de locht hong. t Was t begun van n meer dan opzainboarende belevenis.
t Begon mit t opzied schoeven van laange wand in d’ koamer. Dou Kees op n soort van òfstandsbedainen op n knopke drokte en ziedkant van koamer begon te bewegen, was Veerle echt even in paniek.
‘Rusteg mor,’ haar Kees heur gerust perbaaiern te stellen, ‘wie willen die eerst even onze lilliput zain loaten, veurdat wie mit onze film begunnen. Aans snapst ter niks van.’
‘Lilliput?’ zee Veerle, ‘Lilliputters bestoan toch allendeg mor in sprookjes.’
‘Klopt,’ zee Trijn, ‘mor wie vonden vangput of vaalput nait z’n mooie benoamen as lilliput. Lilli, òflaaid van t Engelse little en deur d’schriever Swift broekt om n fantasieverhoal over n nait bestoand aailand te schrieven, was t begun van dizze, van onze kemedie.’
Intussen was d’haile ziedmure wegschoven en keken drij mìnsen deur n gloazen wand noar n grote, lege, zandgele roemte.
‘Onze put,’ zee Kees trotsk.
Deur t licht van lampen in koamer – omdat in n ondergrondse koamer lampen aaltied branden mouten -, zag Veerle n onderkommen, iets wat leek op n ondergrondse hut. Mit n stoultje, n toaveltje, woar n kleurploat op lag, n trappe en n laank taauw.
’n Speulhut veur Michiel?’ vruig ze in heur onwaitendhaid.
‘k Hoop dat Michiel hier nait in terechte komt,’ zee Trijn eernsachteg.
Kees is dou begonnen oet te leggen, dat zai tiedens de baauw van heur hoes – t daipe gat was ja al groaven – de constructie van de vangput ook votdoadelk inpland haren. As n soort zulfbeschaarmen.
‘Mor as ze der in valen, kinnen ze ja zo weer via de trappe der oet klimmen,’ haar Veerle opmaarkt.
Nee, dus. De trappe bleek n neptrap te wezen mit löszittende traptreden. Net as dat t taauw nooit tot n bevrijden laaiden kon, omdat t bovenstok van elestiek was.
‘En woarom hebben je n kleurploat op toavel legd?’ zee Veerle, mit neus tegen glaswand aan.
Kleurploat was gain kleurploat, is zai te waiten kommen. Wat n kleurploat leek, bleek n eerlieks contract. n Overainkomst tussen bewoners en ongenuigde gast om mekoar nait weer lasteg te valen.
‘As ze t pepier ondertaiken, binnen ze vrij om te goan en te stoan, woar ze willen,’ haar Kees nog es oetdrokkkelk steld.
‘Mor dat doun ze nait?’
‘Nee, ze perbaaiern van alles om der oet te kommen…’
’Wat ze dus nait lukt?’ vuil Veerle Kees in de rede.
‘Nooit van zien levensdoagen,’ zee Kees, ‘mor der binnen gounent west, dij laiver n nacht in onze lilliput deurbrengen, as zok te onderwaarpen aan ónze regels.’
‘En as ze noa heur bevrijden noar plietsie goan?’
Kees trok es wat mit scholders en zee:
‘Wie hebben nou drij moal n nijsgierege bezuiker had, mor z’hebben gain van drijent aangifte doan bie plietsie.’ En noa n kört ogenblik:
‘Wat haren ze agenten ook vertellen mouten? Dat ze van plan waren om hier in te breken? Dat ze nijsgierege Ages waren?’
‘En as ze dit verhoal in t dörp goan vertellen, hebben je den nait t idee, dat ter nog meer mìnsen kommen te gluren en te spioneren?’ vruig Veerle.
Veerle zag man, zowel as vraauw neeschudden.
’t Leste bezuik is al meer as n joar leden,’ zee Trijnie.
Hou t òfschaaid tussen leste bezuiker en Kees verlopen is, net as bie veurege twij bezuiken, doar kinnen je joe vervast wel wat bie veurstellen. Of meschain ook nait. Moakt n nacht in n ondergrondse bunker n mìns beraauwvol? Of het de lilliput juust t tegenovergestelde beraaikt. Veerle het dat nait vroagd en ze hebben t heur ook nait verteld.
Meschain kinnen sommege zoaken ook beter onbesproken blieven.